Bonito, 2005, wejście na mieliznę, Bałtyk

(Orzeczenie Izby Morskiej w Szczecinie z dnia 13 kwietnia 2006 r. Sygn. WMS 58/05)

Izba Morska przy sądzie okręgowym w Szczecinie, po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2006 r. sprawy wejścia na mieliznę jachtu Bonito w dn. 22 września 2005 r.

orzeka

I. Przyczyną wejścia na mieliznę idącego z portu Svaneke (Bornholm) kursem 117 przy pracy silnika, jachtu żaglowego Bonito (poj. brutto 7,04, pow. żagli 36 m ² ) ok. godz. 1408 w dniu 22 września 2005 r. w odległości ok. 240 m i w kierunku 117° od głowic tego portu, w warunkach wiatru zmiennego 1-2 B, stanu morza 0-1 i dobrej widzialności było:

wadliwe prowadzenie nawigacji i wskutek tego niewykonanie zwrotu w lewo na kurs 0035 w odległości ok. 80 m od głowicy północnego falochronu.

II. Wypadek zawinił rażąco wadliwym postępowaniem prowadzący jacht sternik jachtowy P.M., który:

1. Przed wyjściem z portu Svaneke nie zaznajomił się dokładnie z locją i mapą tego akwenu:

2. w czasie drogi jachtu nie prowadził właściwej obserwacji oraz nie korzystał z urządzeń nawigacyjnych, co doprowadziło do niewykonania we właściwym miejscu zwrotu jachtu w lewo na kurs 0035, co narusza art. 56 Km

III. Zachowanie się po wypadku członków załogi jachtu Bonito nie nasuwa zastrzeżeń.

IV. Pozbawia się sternika jachtowego P.M. uprawnień do prowadzenia jachtów żaglowych o powierzchni pomiarowej żagli powyżej 10 m 2 po wodach morskich na okres 1 (jednego) roku uzależniając przywrócenie tego prawa od złożenia egzaminu ze znajomości nawigacji przed Komisją Egzaminacyjną Polskiego Związku Żeglarskiego.

V. Pobiera się od armatora jachtu BONITO – Jacht Klubu AZS Szczecini na rzecz Skarbu Państwa (Izby Morskiej w Szczecinie) kwotę 590,15zł (pięciuset dziewięćdziesięciu złotych i piętnastu groszy) tytułem kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

I. W dniu 18.09.2005 r. jacht Bonito (pojemność brutto 7.04, długość 9,12m, szerokość 3,14m, zanurzenie maks. 1,54m, napęd – żagle o powierzchni 36 m 2 oraz silnik o mocy 13 kW, armator Jacht Klub Akademickiego Związku Sportowego w Szczecinie) wyruszył z pięcioosobową załogą w rejs stażowo-szkoleniowy ze Świnoujścia przez Sassnitz na Bornholm.

Dla jachtu została wydana Karta Bezpieczeństwa nr 132/KB/05 przez Urząd Morski w Szczecinie w dniu 27.04.2005 r. – ważna do 30.06.2006 r., na mocy której dopuszczony on został do uprawiania żeglugi jako morski statek sportowy w żegludze przybrzeżnej przy sile wiatru i stanie morza bez ograniczeń.

Kapitanem jachtu w drodze na Bornholm była M.C. (lat 23, studentka, mająca patent sternika jacht. Z 2003 r., uprawia żeglarstwo od 1999 r., jako kpt. jachtu odbyła drugi rejs na BONITO. W XI. 2005 r. uzyskała patent j. st, m.

Funkcję I oficera sprawował P.M. (lat 22, student, mający patent st. j. z 2003 r. oraz św. radiooperatora z 2004 r., uprawia żeglarstwo od 1997r., początkowo na wodach śródlądowych, od 2003 r. na wodach morskich – w okresie wakacji, w 2004 r. Pierwszy raz jako kapitan jachtu na morzu).

Jacht Bonito wyposażony był w GPS, log, echosondę, aparat UKF, kompas oraz locję i mapy obejmujące akwen planowanej żeglugi, w tym mapę Bornholmu oraz plan portu Svaneke.

W dniu 21.09.2005r. Jacht BONITO wprowadzony został do portu Svaneke.

Port Svaneke położony jest we wschodniej części wyspy Bornholm.

Droga do tego portu prowadzi z kierunku północno-wschodniego kursem zbliżonym do 215 Wejście w głowice portu wyznacza nabieżnik 297 .

W odległości 230 m w kierunku 196 od głowicy północnego falochronu znajduje się światło Iso. WRG.4s. z trzema sektorami świecenia (zielonym białym i czerwonym). Na wysokości nabieżnika (297) prowadzącego do wejścia do portu zielony sektor ma szerokość ok. 20 m, biały ok. 50 m i czerwony ok. 20 m. Krawędź północna sektora zielonego, znajduje się w odległości ok. 40 m od światła portowego wystawionego na głowicy północnego falochronu.

W odległości ok. 240 m od głowicy północnego falochronu w kursie 117 wyznaczonym przez nabieżnik znajduje się skalista mielizna Mageflak gdzie występują głębokości do 0,9 m.

Statki wychodzące z portu, prowadzone kursem 117 , po przebyciu około 80 m od głowicy północnego falochronu, znajdując się w połowie sektora światła białego Iso. WRG.4s., wykonują zwrot na kurs 0035 .

Po przyjściu do portu Svaneke w dniu 21.09.2005 r. Kierownictwo jachtu objął P.M., a M.C. odtąd pełniła funkcję I oficera. W dniu 22.09.2005r. O godz. 1400 odcumowano od nabrzeża w basenie portowym. Wychodząc z portu P.M. poprowadził jacht kursem 117. Jacht poruszał się przy pracy silnika z prędkością ok. 2,5-3w.

W tym czasie członkowie załogi wykonywali prace porządkowe na pokładzie (klarowali cumy, linę kotwiczną, chowano odbijacze) i przygotowywali się do postawienia żagli. W czasie drogi jachtu kapitan P.M. nie prowadził właściwej obserwacji i nie korzystał z urządzeń nawigacyjnych, prowadził jacht według kompasu, nie odczytywał wskazań logu i echosondy.

Po pokonaniu odległości około 240 m od głowic portu, idąc kursem 117, około godz. 1408 jacht BONITO uderzył w podwodną skałę.

Natychmiast po uderzeniu kapitan wyłączył silnik, nakazał załodze sprawdzić zęzy i bakisty oraz założyć pasy ratunkowe. Początkowo nie stwierdzono przecieków kadłuba, jednak w trakcie czynności mających na celu przebalastowanie jachtu na lewą burtę, aby zdryfował z mielizny, pojawiła się woda w zęzie na śródokręciu.

Rozpoczęto odpompowywanie wody za pomocą dwóch pomp zęzowych znajdujących się na jachcie. Po chwili okazało się, że pompa rufowa nie działa. Spowodowane to było złym zamocowaniem węża doprowadzającego wodę z zęzy do pompy. Usterkę tę usunął P.M.

Mimo pompowania wody w zęzie przybywało, w związku z czym na polecenie kapitana M.C. nadała sygnał MAYDAY. Wezwanie o pomoc zostało odebrane przez służby ratownicze w Nexo.

W wyniku przebalastowania jachtu na lewą burtę zdryfował on z mielizny. Kapitan zdecydował o samodzielnym powrocie do portu. Włączono silnik i P.M. poprowadził jacht do portu.

O godz. 1430 zacumowano lewą burtą do nabrzeża w południowym basenie portu Svaneke. O wypadku zawiadomiono armatora, a poprzez niego ubezpieczyciela.

Z jachtu usunięto rzeczy osobiste załogi i przy pomocy dźwigu został podniesiony z wody i ustawiony na wózku na nabrzeżu.

Stwierdzono wtedy następujące uszkodzenia: pęknięcie i rozwarstwienie poszycia przed i za balastem, wgniecenie w dolnej części balastu od strony dziobu, uszkodzenie przedniej wanty kolumnowej na lewej burcie w dolnej części Nadto ujawniono też uszkodzenia w postaci rozwarstwienia i braku ok. 1/3 płetwy sterowej, rysę na prawej burcie poniżej linii wodnej, ślad po szpachlowaniu w tylnej części lewej burty poniżej linii wodnej oraz ślady napraw w okolicach balastu.

Z chwilą wejścia na mieliznę klasa jachtu została zawieszona. Armator jachtu zawiadomił o wypadku Urząd Morski w Szczecinie, który upoważnił inspektora Polskiego Rejestru Statków S.A. do przeprowadzenia inspekcji doraźnej jachtu BONITO I wystawienia Karty Bezpieczeństwa na jednorazową podróż.

W uzgodnieniu z armatorem i ubezpieczycielem zlecono naprawę firmie z Nexo. Uszczelniono kadłub jachtu, zabezpieczono płetwę sterową przed rozszczepieniem się poprzez skręcenie jej śrubami, zabezpieczono piętę płetwy sterowej za pomocą linki stalowej. Po zwodowaniu sprawdzono szczelność kadłuba – z wynikiem pozytywnym.

Sprawdzono w działaniu pracę silnika pomocniczego, pompę zęzową wraz z instalacją, instalację elektryczną, oświetlenie nawigacyjne, działanie UKF.

Zamontowano tratwę ratunkową dla sześciu osób.

W wyniku pozytywnego przeglądu i prób inspektor Polskiego Rejestru Statków wydał zaświadczenie o zdatności do jednorazowej podróży na przeholowanie na trasie Svaneke – Szczecin przy zachowaniu następujących warunków:

-holowanie przy sile wiatru do 4 B.

-dopuszczalna ilość 2-3 członków załogi podczas holowania

-wyposażenie jednostki holującej w pompę zęzową z możliwością podania węża ssącego na jacht holowany.

Do holowania został skierowany jacht VENDAVAL z trzyosobową załogą.

Na jacht Bonito zaokrętowała nowa załoga – na czas holowania.

Koszty remontu jachtu Bonito zostały oszacowane na 30.000-40.000 zł.

II. Delegat Ministra Transportu i Budownictwa wniósł o przyjęcie, że przyczyną wejścia jachtu BONITO na mieliznę (kamienie) była niewłaściwie prowadzona nawigacja przez kierującego jachtem. Po ominięciu główek falochronu portu Svaneke nie wykonał on zwrotu w lewo, aby wejść na nabieżnik wejściowo-wyjściowy (035 -215 ).

Delegat przytoczył informacje zawarte w locji, które mówią o konieczności przejścia blisko północnej główki falochronu dla jednostek płynących na wschód, gdyż w odległości 1 kabla na południe od niej jest nieczyste dno (kamienie).

Delegat wskazał, że z tej informacji nie skorzystał prowadzący jacht. W czasie wychodzenia z portu nie korzystał z wyposażenia nawigacyjnego jachtu dla potrzeb określenia aktualnej pozycji. Nie skorzystał on również z wiedzy I oficera, który wprowadził jacht do Svaneke.

Mając na uwadze lekceważący sposób podejścia do sprawy nawigacji, a tym samym do spraw związanych z bezpieczeństwem żeglugi, co w konsekwencji spowodowało wejście na mieliznę, Delegat wniósł o pozbawienie P.M. prawa prowadzenia jachtów na wodach morskich na okres 12 miesięcy.

Jednocześnie Delegat wniósł o uwarunkowane przywrócenia uprawnień wynikających z patentu od pomyślnie zdanego egzaminu z zakresu nawigacji przed komisją egzaminacyjną Polskiego Związku Żeglarskiego.

Delegat nie wniósł uwag do akcji ratowniczej przeprowadzonej bezpośrednio po wypadku.

III. Oceniając zebrany materiał dowodowy oraz ustalony na jego podstawie przebieg wydarzeń Izba Morska rozważyła, co następuje:

1. Kurs jachtu Bonito przed wypadkiem

Zainteresowany kapitan wyjaśnił, że podczas wyprowadzania jachtu Bonito z portu Svaneke utrzymywał do chwili wypadku kurs 117. Oświadczył też, że kontrolował kurs jachtu na bieżąco w oparciu o odczyty wskazań kompasu magnetycznego.

Izba Morska daje wiarę wyjaśnieniom zainteresowanego co do kursu jachtu przed wypadkiem.

Z dostępnych wydawnictw nawigacyjnych (locja, mapa INT 1336/159/) dotyczących portu Svaneke wynika, że podczas wyprowadzania statku z tego portu należy utrzymywać kurs 117. W odległości ok. 80 m od głowicy północnego falochronu, w połowie sektora świecenia światła białego Iso. WRG 4 s. należy wykonać zwrot na kurs 035 .

Zebrany materiał dowodowy świadczy o tym, że zainteresowany kapitan samodzielnie prowadził jacht przed wypadkiem. W tym czasie przebywał w kokpicie w części rufowej statku koncentrując swoją uwagę jedynie na kontrolowaniu kursu oraz obserwacji członków załogi jachtu, wykonujących prace na pokładzie.

W konsekwencji należy przyjąć, że od wyjścia z portu do chwili wypadku jacht BONITO był prowadzony kursem 117 .

2. prędkość z jaką prowadzony był jacht Bonito przed wypadkiem

Zainteresowany kapitan jachtu oświadczył, że statek po wyjściu z portu Svaneke do chwili wypadku był prowadzony przy pracy maszyny wolno naprzód z prędkością około 2,5-3 w. Zainteresowany miał możliwość dokładnego ustalenia prędkości w oparciu o odczyty urządzeń statkowych (GPS, log), jednak nie sprawdził ich wskazań przed wypadkiem. Swoje oświadczenie co do prędkości zainteresowany oparł o teoretyczną wiedzę co do tego, z jaką szybkością poruszają się, przy pracy silnika „wolno naprzód” jachty klasy CARTER (do której należy BONITO) wyposażone w silnik VOLVO PENTA.

Rozstrzygając w tym zakresie wzięto pod uwagę to, że ustalone w wyniku przewodu warunki pogodowe nie mogły mieć istotnego wpływu na prędkość statku. Z tych względów Izba Morska, w oparciu o wyjaśnienia zainteresowanego ustaliła prędkość jachtu BONITO przed wypadkiem na ok. 2.5-3 w..

3. miejsce wypadku

Zainteresowany wyjaśnił, że wypadek miał miejsce około 100-150m od główek portu w Svaneke, w czasie podążania jachtu kursem 117. Zdaniem Izby Morskiej do wypadku doszło w innym miejscu aniżeli wskazuje to zainteresowany.

W odległości około 240 m od głowicy północnego falochronu, na kursie 117, znajduje się opisana w locji płycizna (do ok. 0,9 m) Mageflak, na której leżą liczne kamienie. Zważywszy na zanurzenie jachtu BONITO – 1,54 m, jak też na ujawnione w locji i na mapie głębokości w pobliżu wyjścia z portu Svaneke należy uznać, że przy prowadzeniu statku kursem 117 jedynie płycizna Mageflak stanowiła zagrożenie dla bezpieczeństwa jachtu. Pozostałe płycizny nie leżą na kursie, na którym prowadzony był statek, a głębokości tam występujące przekraczają maksymalne zanurzenie jachtu BONITO.

Stąd też Izba Morska ustaliła, iż wypadek miał miejsce w odległości około 240 m od głowicy północnego falochronu portu Svaneke w kierunku 117.

4. czas wypadku

Zainteresowany kapitan jachtu wyjaśnił, że o godz. 1400 rzucono cumy i poprowadzono statek z północnego basenu portu Svaneke w kierunku główek tego portu. Podczas rozprawy zainteresowany oświadczył, że godzinę rzucenia cum ustalił w oparciu o informację uzyskaną od jednego z członków załogi. Kapitan jachtu podał jako godzinę minięcia główek portu – 1405.

W treści raportu opisowego zainteresowany oświadczył, że jacht wszedł na mieliznę o godz. 1410, zaś w dzienniku jachtowym zapisał jako czas wypadku 1415. Nadto kapitan wyjaśnił, że tak godzina wypadku, jaki i czas mijania główek portu zostały podane jedynie orientacyjnie.

Zdaniem Izby Morskiej na wiarę zasługują wyjaśnienia zainteresowanego co do godziny rzucenia cum (1400), gdyż brak jest powodów, aby przyjmować, że przekazujący w tym zakresie informację jeden z członków załogi jachtu BONITO wprowadzał kapitana w błąd.

Uwzględniając to, że miejsce cumowania jachtu (basen północny) jest oddalone od główek portu nie więcej niż 100 m i mając na względzie czynności związane z odcumowaniem, manewrami silnikiem w celu ustawienia statku na odpowiednim kursie, należy przyjąć, że droga jachtu od miejsca cumowania do głowicy północnego falochronu trwała kilka minut. Nie można kwestionować twierdzeń zainteresowanego, iż w tym miejscu jacht znajdował się około godz. 1405.

Izba Morska nie podziela natomiast twierdzeń kapitana jachtu co do czasu wypadku.

Na wysokości głowicy północnej falochronu statek prowadzony był kursem 117 z prędkością 2,5-3 w. Taki kurs oraz prędkość były utrzymywane do momentu wypadku. Miejsce, w którym jacht wszedł na mieliznę, jest oddalone o 240 m od głowicy północnego falochronu. Przebycie tej drogi przy prędkości 2,5 w. zajmuje ok. 3.12 min. Zaś przy prędkości 3 w. – 2.40 min.

Z tych względów Izba Morska ustaliła czas wypadku na około godz. 1408.

5 pogoda

Zainteresowany kapitan jachtu oświadczył na rozprawie, że nie ma pewności co do tego, jaki był kierunek wiatru w chwili wypadku i nie dokonywał pomiarów w tym zakresie.

W treści wcześniej składanych raportów, szkiców, zapisie z dziennika jachtowego zainteresowany podawał sprzeczne dane (W 1-2, E 1-2, SE 1-2).

Zainteresowana I oficer wskazała, że wiatr był bardzo słaby i o zmiennych kierunkach.

Izba Morska dokonała w tym zakresie ustaleń w oparciu o wyjaśnienia I oficera jachtu uznając, że sprzeczne ze sobą co do kierunku wiatru wyjaśnienia kapitana nie mogą być uznane za wiarygodne. W pozostałym zakresie tj. co do siły wiatru, widzialności i stanu morza wyjaśnienia zainteresowanego zasługiwały na wiarę toteż przyjęto, że w chwili wypadku była dobra widzialność i stan morza 0-1.

IV. Przyczyna wypadku

Z dostępnych wydawnictw nawigacyjnych wynika, że wychodząc z portu Svaneke należy prowadzić statek kursem 117 a następnie po przebyciu ok. 80 , od głowicy północnego falochronu w połowie białego sektora światła Iso. WRG 4 s wykonać zwrot na kurs 035.

Niewykonanie w porę zwrotu z kursu 117 na 035 może doprowadzić do wejścia statku na mieliznę Mageflak (0,9 m), oddaloną o około 240 m od głowicy północnego falochronu na kursie 117.

Na jachcie Bonito znajdowała się locja, jak też mapa Bornholmu i Svaneke. Jacht wyposażony był w sprawne: log, echosondę, GPS, kompas, radiostację GPS.

Przed wyjściem ze Svaneke należało zapoznać się dokładnie z pomocami nawigacyjnymi, rozpoznać zagrożenia bezpieczeństwa żeglugi i zdecydować o sposobie bezpiecznego wyprowadzenia jachtu z portu.

W czasie drogi konieczne było prowadzenie dokładnej obserwacji wzrokowej, jak też korzystanie z odczytów uruchomionych urządzeń statkowych w celu bieżącego śledzenia czasu, prędkości, głębokości, przebytej drogi.

Takie prawidłowe czynności doprowadziłyby do wykonania we właściwym czasie zwrotu na kurs 0035 i pozwoliłyby uniknąć wypadku.

Jak wynika z przewodu, prowadzący jacht nie zapoznał się dokładnie z mapą, nie rozważył szczegółowo zapisów locji. Nadto w czasie drogi, do chwili wypadku nie prowadzono należycie obserwacji wzrokowej oraz zaniechano dokonywania odczytów z wskazań urządzeń statkowych (poza kompasem magnetycznym). Skutkiem tego było niewykonanie we właściwym czasie zwrotu na kurs 035 i poprowadzenie jachtu kursem 117 na płyciznę Mageflak.

Z tych względów należy uznać, że na jachcie BONITO wadliwie prowadzono nawigację, co doprowadziło do niewykonania zwrotu na kurs 035 w odległości ok. 80 m od głowicy północnego falochronu.

V. Wina

Zainteresowany przejął obowiązki kapitana jachtu 35w porcie Svaneke. Przed wyjściem nie zapoznał się dokładnie z locją oraz z mapą tego portu, która znajdowała się na pokładzie statku.

W wyniku takich zaniedbań zainteresowany kapitan nie uwzględnił należycie zagrożenia bezpieczeństwa żeglugi przy wyprowadzaniu statku z portu Svaneke. Wyjście z portu Svaneke wymaga wzmożonej uwagi, gdyż w pobliżu drugi, którą należy prowadzić statek, znajdują się skaliste płycizny. Właściwe przygotowanie do wyjścia z portu pozwoliłoby na prawidłowe rozpoznanie zagrożeń bezpieczeństwa jachtu. Prowadzenie starannej obserwacji wzrokowej i odczytów wskazań urządzeń statkowych umożliwiłoby ocenę tych zagrożeń oraz ustalenie czasu prędkości przebytej drogi.

Na jachcie uruchomione były: log, echosonda, GPS.

Zainteresowany nie korzystał z odczytów żadnego z tych urządzeń mimo że ich wskazania (w szczególności co do prędkości i przebytej drogi) pozwoliłyby na podjęcie właściwych decyzji co do manewrów jachtem – wykonania zwrotu w odpowiednim momencie.

Zainteresowany nie zadecydował także o możliwym wykorzystaniu GPS do wytyczenia punktów zwrotu (way points).

W czasie prowadzenia jachtu kursem 117 od głowicy północnego falochronu do momentu wypadku zainteresowany kapitan zaniechał prowadzenia należytej obserwacji wzrokowej, koncentrując swą uwagę na dokonywaniu odczytów wskazań kompasu magnetycznego oraz obserwacji członków załogi wykonujących prace na pokładzie.

Skutkiem tych zaniedbań było niewykonanie we właściwym czasie zwrotu na kurs 035 i wprowadzenie statku na mieliznę Mageflak, położoną ok. 240 m od głowicy północnego falochronu na kursie 117 .

Zgodnie z treścią art. 56 Km kapitan statku jest obowiązany dochować staranności sumiennego kapitana podczas wszystkich czynności służbowych.

Nieprzygotowanie się do wyprowadzenia jachtu z portu, a następnie w czasie drogi statku niekorzystanie z urządzeń nawigacyjnych i zaniechanie prowadzenia prawidłowej obserwacji uznać należy za naruszenie wskazanego przepisu, co uzasadnia stwierdzenie winy zainteresowanego kapitana w wypadku.

Izba Morska miała na względzie to, że opisana wyżej wielość zaniedbań kapitana w zakresie obowiązków o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa żeglugi przemawia za uznanie, że zainteresowany zawinił wypadek w sposób rażący, a także za orzeczeniem sankcji, o jakiej mowa w art. 35 ust. 1 ustawy o izbach morskich.

Orzekając sankcję wzięto pod uwagę z jednej strony małe doświadczenie zainteresowanego w prowadzeniu jachtów na morzu, rodzaj zaniedbań, które prowadziły do wypadku, z drugiej zaś strony wzięto pod rozwagę przyznanie się do winy, i wyrażenie skruchy przez zainteresowanego.

Zdaniem Izby wystarczające będzie pozbawienie zainteresowanego kapitana jachtu Bonito, st. jacht. P.M. prawa do prowadzenia jachtów żaglowych o powierzchni pomiarowej żagli powyżej 10 m² po wodach morskich na czas 1 (jednego) roku i uzależnienie przywrócenia tego prawa od złożenia egzaminu z nawigacji przed komisją egzaminacyjną Polskiego Związku żeglarskiego.

Reasumując Izba Morska uznała, że przyczyną wejścia na mieliznę idącego z portu Svaneke (Bornholm) kursem 117, przy pracy silnika, jachtu żaglowego BONITO było wadliwe prowadzenie nawigacji i wskutek tego niewykonanie zwrotu w lewo na kurs 035 w odległości ok 80 m od głowicy północnego falochronu.

Wypadek zawinił rażąco wadliwym postępowaniem prowadzący jacht sternik jachtowy P.M., który:

1. przed wyjściem z portu Svaneke nie zaznajomił się dokładnie z locją i mapą tego akwenu,

2. w czasie drogi jachtu nie prowadził właściwej obserwacji oraz nie korzystał z urządzeń nawigacyjnych, co doprowadziło do niewykonania we właściwym miejscu zwrotu jachtu w lewo na kurs 035 .

VI. Zachowanie po wypadku

Po wejściu na mieliznę podjęto skuteczną próbę sprowadzenia statku z niej przez przebalastowanie jachtu. Sprawdzono szczelność kadłuba i po stwierdzeniu, że jacht nabiera wody, uruchomiono pompy w celu powstrzymania jej przybierania. Drogą radiową przed sprowadzeniem statku z mielizny wezwano pomoc, a następnie na prośbę ratowników wystrzelono rakietę. Jacht, po odzyskaniu pływalności przy pracy silnika, poprowadzono do portu w Svaneke, a następnie przy pomocy dźwigu podniesiono z wody.

Z tych względów Izba Morska uznaje postępowanie członków załogi jachtu Bonito po wypadku za prawidłowe.

VII. Zalecenie

Podczas rozpoznawania sprawy wejścia na mieliznę jachtu Bonito Izba Morska w Szczecinie dostrzegła brak aktualnych przepisów regulujących uprawianie żeglarstwa.

Dotychczas obowiązywało w tej sprawie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12.09.1997 r. w sprawie uprawiania żeglarstwa (Dz.U.1997r, nr 112, poz. 729). Rozporządzenie to, wydane w oparciu o przepis art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 18.01.1996 r. o kulturze fizycznej (Dz.U.Nr 25, poz. 113 i Nr 137, poz. 639 oraz z 1997 r. Nr 106, poz. 680) określało szczegółowe wymogi, kwalifikacje i sposób ich uzyskiwania, wynikające z nich uprawnienia, zasady nadawania, zawieszania i cofania tych uprawnień, wzory dokumentów stwierdzających te kwalifikacje i uprawnienia oraz zasady bezpieczeństwa – obowiązujące przy uprawianiu żeglarstwa na jachtach żaglowych i motorowych.

Ustawą z dnia 15.04.2005 r. o zmianie ustawy o kulturze fizycznej oraz ustawy o żegludze śródlądowej (Dz. U. Z 2005r., Nr 85, poz. 726, zm. Dz.U z 2005 r. Nr 155, poz. 1298) dokonano zmiany ustawy o kulturze fizycznej z dnia 18.01.1996 r. (Dz.U. z 2001 r., Nr 81, poz. 889 z późn. zmianami) nadając nowe brzmienie art 53a, w tym w szczególności jego ustępu 6. Nowa treść tego przepisu to:

Art. 53 a

6. Minister właściwy do spraw kultury fizycznej i sportu określi, w drodze rozporządzenia:

1/ kwalifikacje niezbędne do uprawiania żeglarstwa, sposób i tryb przeprowadzenia egzaminów, o których mowa w ust. 3 oraz zasady bezpieczeństwa przy uprawianiu żeglarstwa, uwzględniając rodzaje stopni żeglarskich i motorowodnych, wzory dokumentów stwierdzających uzyskanie kwalifikacji oraz wynikające z nich uprawnienia.

2/ wysokości opłat za przeprowadzenie egzaminu na poszczególne rodzaje stopni żeglarskich i motorowodnych oraz za czynności związane z wydaniem dokumentu, o którym mowa w ust.1, biorąc pod uwagę koszty poniesione przez właściwy polski związek sportowy i uwzględniając obowiązek obniżenia opłaty o 50% dla uczniów i studentów w wieku do 26 lat.

W treści art. 5 ust 4 ww. ustawy o zmianie ustawy o kulturze fizycznej oraz ustawy o żegludze śródlądowej wprowadzono zapis o brzmieniu:

Dotychczasowe przepisy wykonawcze w zakresie uprawiania żeglarstwa, wydane na podstawie art. 53 ust. 2 ustawy wymienionej w art. 1 ( o kulturze fizycznej), zachowują moc do dnia wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 53 a ust. 6 ustawy wymienionej w art. 1, nie dłużej jednak niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Ustawa o zmianie ustawy o kulturze fizycznej oraz ustawy o żegludze śródlądowej weszła w życie, zgodnie z brzmieniem jej art. 6 po upływie 14 dni od ogłoszenia (tj od 16 maja 2005 r.).

W konsekwencji tego z dniem 01.12.2005 utraciło moc rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12.09.1997 r. w sprawie uprawiania żeglarstwa. Do chwili obecnej minister właściwy do spraw kultury fizycznej i sportu nie wydał nowych przepisów wykonawczych w tej kwestii.

Obecnie nie ma przepisów dotyczących kwalifikacji niezbędnych do uprawiania żeglarstwa, jak i wynikających z nich uprawnień, zasad nadawania, zawieszania i cofania tych uprawnień.

Przede wszystkim jednak nie ma regulacji prawnej co do zasad bezpieczeństwa obowiązujących przy uprawianiu żeglarstwa.

Mając na uwadze potrzebę podjęcia środków zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi i zapobiegania wypadkom morskim Izba Morska przy Sądzie Okręgowym w Szczecinie, zgodnie z treścią art. 38 pkt 3 ustawy o izbach morskich z dnia 1 grudnia 1961 r. (Dz.U. 1961 r., Nr 58, poz. 320 z póżn. zm.) zaleca Ministrowi Sportu pilne przepisów wykonawczych o których mowa w art. 53a ust. 6 ustawy o kulturze fizycznej z dnia 18.01/1996 r. (Dz. U. 2001 r nr 81 [poz. 889) w jej aktualnym brzmieniu, nadanym ustawą z dnia 15.04.2005 r. o zmianie ustawy o kulturze fizycznej oraz ustawy o żegludze śródlądowej (Dz.U. z 2005 r. Nr 85, poz. 726).

VIII. Koszty

W przedmiocie kosztów postępowania rozstrzygnięto w oparciu o przepis art. 48 ust.1 ustawy o izbach morskich, obciążając nimi armatora jachtu Bonito -Jacht Klub AZS Szczecin.